Krijg toch het heen en weer met dat referendum

Nee, echt eromheen lopen kun je niet. Het referendum over het associatieverdrag met Oekraïne. Media maken optimaal gebruik om hun lezers te informeren. Informeren waar het nu eigenlijk om gaat. Wie dat een beetje probeert bij te houden krijgt het gevoel dat hij moet kiezen. Het is “either with us, or against us”. Voor nuance is geen plek. Die stemmen raken verdrongen omdat ze geen partij kiezen. En laat dat nu juist vaak de meest interessante visies zijn. Zodoende heb ik geen idee wat ik in het stemhokje rood zou moeten kleuren. Ja, nee, blanco of gewoon helemaal niet gaan?

Verdrag

In de basis is het verdrag vrij simpel. Er staan afspraken in die de Europese Unie met Oekraïne maakt met betrekking tot economie en politiek. Het leeuwendeel is daarvan al ingevoerd. De EU heeft geen mandaat nodig van losstaande lidstaten om economische afspraken te maken. Alleen de politieke afspraken staan daadwerkelijk op het spel. Zo’n dertig procent van het gehele verdrag. Een verdrag dat, inclusief bijlages, ruim tweeduizend pagina’s telt. Veel te veel en gecompliceerd om even snel iets over te beslissen. Nu hebben we bijna een jaar de tijd gehad om dat te doen. Maar vergeleken met een paar goede partijprogramma’s die de ideeën samenvat is dit geen hapklare brok. Eerder een brok die als een steen op de maag ligt. Niemand die daar graag aan begint.

Voor

Gelukkig zijn er verschillende partijen die het verdrag interpreteren. De voorstanders wijzen vooral op de economische belangen. Oekraïne is een kleine markt. Maar mocht die markt gaan groeien, is het belangrijk dat wij daar als EU en natuurlijk Nederland als eerste van profiteren. Een beter verdrag dan het huidige – er is al een verdrag- moet dat alvast mogelijk maken. Daarnaast is het verdrag nodig voor politieke vooruitgang. Oekraïne is een land waar corruptie heerst, men het met mensenrechten niet zo nauw neemt en waar boeren voedsel op een manier produceren waar niemand zich mee zou moeten willen associëren. Door betere afspraken hoopt de EU daar invloed op uit te kunnen oefenen. Een nobel streven. Want hoe kun je tegen beide interpretaties nu tegen zijn?

Tegen

Nouja, omdat die effecten misschien helemaal niet bereikt worden. Wat doet Rusland wanneer Oekraïne zich meer naar de EU begeeft? Geven ze de strijd om de Krim zomaar op? Laat het Oekraïne direct in de steek? En die corruptie, die los je toch niet op met een verdrag? Gaan we daar ook daadwerkelijk iets mee doen? De politieke doelstellingen lijken lastig haalbaar. Zie ook andere associatieverdragen zoals bijvoorbeeld die met Turkije. Dat heeft de afgelopen jaren ook niet haar beste beentje laten zien. En de economie van Oekraïne, gaan we daar daadwerkelijk profijt uit halen? Of hebben we straks allemaal overlopers die binnen de EU hun geluk gaan beproeven? Waarbij onze eigen medelanders straks nog moeilijker aan een baan komen. En onze sociale zekerheden langzaam verdampen omdat ze gedeeld moeten worden met meer mensen? Kunnen we de uitslag van dit referendum niet gebruiken als opmaat voor het uitreden van Nederland uit de EU?

Nuance

Beide partijen spelen het spel hard. Je bent het met de één of de ander eens. Een tussenweg, waarbij je nuances aanbrengt in beide posities is onmogelijk. De angst van het tegenkamp zit hem vooral in wat er gebeurt nadat het associatieverdrag is gesloten. Treedt Oekraïne binnen korte tijd ook toe tot de EU waardoor vrij verkeer van goederen en mensen mogelijk wordt? Wat doet die EU nou eigenlijk allemaal voor ons? Maar is die angst wel zo reëel? Moeten we ons door die angst laten leiden? Aan de andere kant klinkt het optimistische geluid van de voorstanders in elk stuk dat zij publiceren. Maar is dat wel terecht? Is er niet veel meer nodig dan een verdrag met allerlei regels en bepalingen? Hoe gaan wij als EU controleren of die ook daadwerkelijk allemaal worden nagekomen? Zulke diepgravende beschouwingen mis ik, kom ik nergens tegen of ze zijn er simpelweg niet. Blijkbaar hebben politieke partijen weinig diepgravend werk gedaan om hun publiek goed te kunnen informeren.

Niet stemmen

In tegenstelling tot wat politieke partijen met nationale, provinciale en lokale verkiezingen doen is er nu geen handig overzicht waarin zij hun voor- en tegenargumenten afwegen. Maar als partijen dat zelf al niet doen, waarom moet ik als stemmer mij daar dan wel in verdiepen? Moet ik vandaag wel naar het stemhokje gaan en ongeïnformeerd mijn mening laten horen over iets waar ik zelf van vind dat ik er te weinig kennis van heb? Kan ik niet gewoon afgaan op de politici die de EU aansturen en het referendum links laten liggen omdat het allemaal wel goed komt? Het voelt passief. Misschien blanco stemmen dan maar? Of toch maar Dominee Gremdaat volgen? Ik twijfel nog even door.